در این نوشته قصد داریم بررسی کنیم که گاز زنون چیست و چه ویژگی ها و کاربرد هایی دارد. گاز زنون یکی از عناصر ردیف گاز های نجیب در جدول تناوبی عناصر با نماد Xe است. این گاز بدون بو، بدون رگ و دارای چگالی زیاد است و با مواد دیگر وارد واکنش نمی شود و به اصطلاح بی اثر است.
ایزوتوپ های زنون
گاز زنون به طور طبیعی دارای 8 ایزوتوپ پایدار است و بیش از 40 ایزوتوپ ناپایدار برای آن ذکر شده است که تحت فروپاشی هسته ای قرار می گیرد و باقی نمی ماند.
پیشینه
زنون اولین بار در انگلستان و در سال 1898 کشف شد. زنون در بقایای تقطیر هوای مایع دیده شد. پیش بینی شد که مقدار زنون در جو زمین با نسبت یک در 20 میلیون است. سال ها تصور می شد که زنون و دیگر گاز های نجیب به هیچ عنوان با دیگر عناصر وارد واکنش نمی شوند. اما پلاتینیوم هگزافلوئوراید قابلیت اکسید شدن با زنون را دارد. آرگون، رادون و کریپتون نیز می توانند با ترکیبات فلوئور واکنش برقرار کنند. تا سال 1971 حدود بیش از 80 ترکیب از زنون با عناصر دیگر شناخته شد.
ویژگی های گاز زنون
عدد اتمی عنصر زنون در جدول تناوبی عناصر 54 است و 54 پروتون دارد. گاز زنون خالص چگالی Kg/m3 5.761 و 4.5 برابر چگالی هوای جو در سطح دریا دارد. به دلیل حج اتمی بالا زنون مایع خاصیت قطبی شدن بالایی دارد و حلال بسیار خوبی است. زنون می تواند هیدروکربن ها، مولکول های زیستی و حتی آب را در خود حل کند. چگالی زنون جامد از گرافیت نیز بیشتر است و تحت فشار چند گیگاپاسکال فاز فلزی تشکیل می دهد.
تولید زنون
زنون به مقدار ناچیزی در جو زمین وجود دارد. زنون تجاری به عنوان یکی از محصولات جانبی جدا سازی نیتروژن و اکسیژن هوا از همدیگر به دست می آید. جداسازی اکسیژن و نیتروژن با تقطیر جزء به جزء انجام می شود و اکسیژن حاصل شده حاوی مقادیر کمی زنون و کریپتون است. با تقطیر اکسیژن می توان این دو گاز را نیز جدا کرد.
استخراج گاز زنون از هوا خیلی گران تمام می شود.
کاربردهای گاز زنون
گاز زنون در لامپ های فلورسنت زنون استفاده می شود. در فلاش عکاسی و لامپ های استروبوسکوپی نیز استفاده می شود. برای برانگیختن لنز فعال در لیزر و تولید نور منسجم نیز از گاز زنون استفاده می شود.
در سال 1962 در لیزر ها از گا زنون استفاده می کردند و بعد تر متوجه شدند افزودن هلیوم به آن کارکرد لیزر را بهبود می بخشد.
کاربرد های دیگر
جالب است بدانید که گاز های زنون و آرگون در دسته مواد ممنوعه و عامل دوپینگ شناخته شده اند.
استفاده در لیزر های جراحی، کاربرد در عکسبرداری و محافظت های عصبی را می توان در پاسخ به این سوال که در پزشکی کاربرد گاز زنون چیست بیان نمود.
منبع: en
