تاریخچه گاز نیتروژن
مطالعه و بررسی جو زمین توسط دانشمندان منجر به کشف نیتروژن شد. البته در مورد اینکه این عنصر را دقیقا کدام دانشمند کشف نموده است ابهام وجود دارد. کوندیش و پریتسلی دو دانشمندی بودند که با گاز جدید نیتروزن مواجه شدند، اما نتوانستند ویژگی های این گاز جدید را بفهمند. زمانی که گاز اکسیژن کشف شد، یک فیزیکدان بریتانیایی به نام رادرفورد توانست نیتروژن را معرفی کند و به عنوان کاشف آن شناخته شود. عنصر نیتروژن در ترکیبات مختلفی وجود دارد. اما به صورت خالص در دما و فشار استاندارد به شکل گازی با مولکول های دو اتمی ظاهر می شود و کاربرد های فراوانی دارد که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد. یکی از کاربرد های جدیدی که برای این گاز تعریف شده است، گاز نیتروژن برای لاستیک است.
مشخصات گاز نیتروژن چیست؟
جایگاه عنصر نیتروژن در جدول تناوبی عناصر در گروه های غیر فلزی است. عدد اتمی آن 7 و نماد شیمیایی تعریف شده برا ی آن N است. گاز دو اتمی نیتروژن، گازی بی اثر بدون بو و بدون رنگ است و تقریباً حدود 78% از جو کره ی زمین را همین گاز تشکیل داده است. این عنصر در بافت های زنده در ساختار پروتئینی وجود دارد و نقش حیاتی در بدن انسان ایفا می کند. مهمترین ترکیباتی که از نیتروژن شناخته شده اند آمونیاک، نیتریک اسید و انواع سیانید است. دو ایزوتوپ پایدار برای نیتروژن شناخته شده است و 10 ایزوتوپ مصنوعی می توان در شرایط آزمایشگاهی برای ان تولید کرد.
کاربرد های گاز نیتروژن چیست؟
آیا می دانید عمده ترین کاربردهای گاز نیتروژن چیست ؟ باید گفت که یکی از مهمترین کاربردهایی که برای نیتروزن تعریف می شود، به واسطه ی ویژگی آن در خنک سازی به علت داشتن دمای بسیار پایین در حالت مایع است. نیتروژن سرمایی ایجاد می کند که برای ذخیره سازی بافت های زنده برای تحقیقات و ذخیره سازی اسپرم و تخمک مناسب است. مخلوط این گاز با اکسیژن به عنوان گاز تنفسی در غواصی و پزشکی کاربرد دارد. از این گاز به عنوان گاز حامل در سوانگاری (کروماتوگرافی) گازی استفاده می شود. در صنعت برای خشک کردن حلال کاربرد دارد و از این گاز در تولید آمونیاک نیز استفاده می شود. گاز نیتروژن برای ترکیب و ذخیره سازی مواد دارویی، برای اتمسفر بسته بندی، تولید فلزات بهره وری دارد. از گاز نیتروژن برای لاستیک نیز استفاده می شود.
اهمیت نیتروژن برای گیاهان
نیتروژن به نوعی ماده ی مغذی اصلی برای رشد گیاهان محسوب می شود زیرا یکی از اجزای اساسی در ساختار پروتئین هاست. یکی از کاربردهای مهمی که برای نیتروژن وجود دارد، استفاده از آن در تولید آمونیاک است. آمونیاکی که از نیتروژن تولید می شود به عنوان ماده ی اولیه در تولید کودهای کشاورزی استفاده می شود.
گاز نیترروژن در خودرو
شاید برای شما این سوال به وجود آمده باشد که گاز نیتروژن در خودرو چه نقشی دارد؟ همانطور که بالاتر توضیح دادیم، یکی از کاربرد هایی که نیتروژن دارد در زمینه ی خودرو تعریف می شود و آن استفاده از گاز نیتروژن برای لاستیک است.در این زمینه اختلاف نظرهایی برای اینکه از نیتروژن در تایرهای خودرو استفاده شود وجود دارد. به طور کلی مزایایی که گاز نیتروژن برای لاستیک ایجاد می کند عبارتند از: به حد اقل رساندن رطوبت در تایر ها و عدم اشتعال پذیری، خنک تر کردن لاستیک و در نتیجه سایش کمتر و … . این عوامل سبب شده اند تا گاز نیتروژن برای لاستیک مورد توجه قرار بگیرد.
روش های تولید گاز نیتروژن
با توجه به کاربردهای زیادی که ذکر و استفاده از گاز نیتروژن برای لاستیک و صنایع غذایی و دارویی و کاربردهای مختلفی که نیتروژن در صنعت دارد، لازم است که این گاز به میزان کافی برای تأمین نیازها تولید شود. یکی از روش های صنعتی تولید نیتروژن سرد کردن هوای فشرده است. در مرحله ی اول رطوبت و آلودگی ها از هوای فشرده گرفته شده و کاملاً خشک می گردد. پس از آن تا دمای مایعات هوا را سرد می کنند و با توجه به اختلاف در نقطه شبنم نیتروژن و اکسیژن را از هم جدا کرده و به مصارف مختلف می رسانند. برای تولید گاز نیتروژن از روش های غشایی با فناوری نانوالیاف و .. نیز استفاده می شود.
اطلاعات ایمنی گاز نیتروژن
برای استفاده از گاز نیتروژن برای لاستیک و دیگر کاربردها به ویژه آن دسته از کاربری هایی که با نیتروژن مایع سر و کار دارد باید اطلاعات ایمنی را در نظر داشت. گاز نیتروژن برای تنفس خطری ندارد و فراوانی زیادی در جو زمین دارد. اما اگر این گاز به صورت مایع باشد به علت دمای بسیار پایینی که دارد باید در حین کار با آن احتیاط نمود. اگر نیتروژن مایع با پوست بدن و یا چشم تماس پیدا کند سبب سوختگی در اثر یخ زدگی می شود و در مورد چشم جبران ناپذیر است.
نیتروژن قابل اشتعال نیست اما حرارتی که به مخازن نگهداری آن می رسد ممکن سبب ترکیدگی مخازن شود.