تومورهای گوارشی یکی از شایع ترین علل مرگ و میر در دهه گذشته بوده اند. روش اصلی درمان، معمولا برداشتن و جراحی این تومورها است. یکی از روش های جراحی که به دلیل عوارض کم مورد توجه قرار گرفته، لاپاراسکوپی است. این روش جراحی دارای مزایایی مثل کاهش ابعاد بریدگی، درد و خونریزی کمتر بعد از عمل، زمان بستری کوتاهتر و بهبود سریعتر در مقایسه با روش های جراحی متداول است و به همین دلیل به یک گزینه مناسب به ویژه برای جراحی سالمندان تبدیل شده است. اما این روش دارای معایبی نیز می باشد که از جمله آن می توان به تاثیر گاز دی اکسید کربن مورد استفاده بر سیستم تنفسی و گردش خون اشاره کرد. بنابراین لازم است تا پیامدهای منفی ناشی از استفاده از گاز کربن دی اکسید کاهش داده شود. در ادامه به بررسی مطالعه ای که در این زمینه انجام شده است خواهیم پرداخت.
استفاده از CO2 در لاپاراسکوپی
CO2 بیشترین گاز مورد استفاده در جراحی لاپاراسکوپی است زیرا غیر قابل احتراق و مقرون به صرفه است و علاوه بر این به راحتی از سیستم تنفسی دفع می شود. اما از آن جایی که معمولا جراحی لاپاراسکوپی مدت زمان زیادی طول می کشد، بنابراین احتمال جذب و تجمع دی اکسید کربن در طول زمان جراحی وجود دارد که می تواند منجر به عوارضی مثل فشار خون بالا و غیره شود. بر طبق مطالعات گذشته، این آسیب و اثرات مضر نفوذ CO2 در حین جراحی لاپاراسکوپی، ممکن است به دلیل عوامل فیزیکی و شیمیایی مانند هیپوترمی (سرمازدگی بدن) و اسیدی شدن سلولی باشد. این گاز در شرایط حرارتی مختلف دارای ویژگی های بیوفیزیکی متفاوتی است و شاید بتوان با تغییر خواص بیوفیزیکی آن اثرات منفیش را کاهش داد.
هیپوترمی چیست؟
هیپوترمی به کاهش دما یا سرمازدگی بدن گفته می شود. حتی درجه خفیف هیپوترمی حین عمل های جراحی (34.0 تا 36 درجه سانتی گراد) می تواند عوارض جراحی را به طرز چشمگیری افزایش دهد. بیهوشی عمومی و تزریق گاز کربن دی اکسید در حین جراحی لاپاراسکوپی شکم، ممکن است با اختلال در تنظیم حرارت به دلیل طولانی شدن زمان عمل همراه باشد. علیرغم استفاده از چندین استراتژی موجود، هیپوترمی ناخواسته در جراحی لاپاراسکوپی کولورکتال شایع است. در نتیجه، هنگامی که بیماران در معرض هیپوترمی قرار دارند، گرم شدن حین عمل باید به عنوان بخشی از مدیریت بیهوشی در نظر گرفته شود تا عوارض جراحی تا حد ممکن کاهش داده شود.
جلوگیری از هیپوترمی
دستگاه های گرمایش جریان هوا یکی از موثرترین روش ها برای دستیابی به نوروترمی (دمای نرمال بدن) در حین جراحی شکم هستند. نشان داده شده است که حتی 30 دقیقه گرم شدن جریان هوا قبل از القای بیهوشی می تواند گرمای بافت های بدن را افزایش و هیپوترمی حین عمل را کاهش دهد. استفاده از گاز گرم و مرطوب در حین جراحی لاپاراسکوپی نیز یک روش فعال جایگزین دیگر برای جلوگیری از هیپوترمی است. این در حالی است که استفاده از یک دستگاه مناسب برای گرم کردن و مرطوب کردن گاز ممکن است موجب بالا رفتن هزینه های این روش جراحی شود. برای بررسی بیشتر و مقایسه تاثیر روش های مختلف برای جلوگیری از هیپوترمی، صد و پنجاه بیمار مسنی که از ماه مه 2017 تا اکتبر 2018 تحت جراحی لاپاراسکوپی کولورکتال (روده بزرگ) تحت بیهوشی قرار گرفته بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند.
روند انجام مطالعه
در این مطالعه بیماران به سه گروه 50 تایی تقسیم شدند:
گروه WH: بیمارانی که از تزریق گاز کربن دی اکسید گرم و مرطوب (دمای 37 درجه سانتی گراد با رطوبت نسبی 98 درصد ) برای آن ها استفاده شد.
گروه CE: بیمارانی که گاز کربن دی اکسید به صورت سرد و خشک (دمای 20 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی صفر ) به آن ها تزریق شد و برای گرم شدن در حین جراحی از پتوهای الکتریکی تا دمای 38 درجه سانتی گراد استفاده شد.
گروه CF: بیمارانی که گاز کربن دی اکسید به صورت سرد و خشک (دمای 20 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی صفر ) به آن ها تزریق شد و برای گرم شدن در حین جراحی از دستگاه های گرم کننده جریانی هوای گرم تا دمای 38 درجه سانتی گراد استفاده شد.
علائم مشاهده شده
تفاوت معنی داری در درد در حالت استراحت در 48 ساعت اول پس از عمل در بین 3 گروه مشاهده نشد. با این حال، درد همراه با سرفه در طول 12 ساعت پس از عمل و مصرف سوفنتانیل پس از عمل در 48 ساعت پس از عمل در گروه CE بیشتر از 2 گروه دیگر بود. در واقع نشان داده شد که در بیمارانی که در دو گروه WH و CF که از تزریق گاز کربن دی اکسید گرم و مرطوب و یا گرمایش جریانی هوا بهره برده بودند، قرار داشتند، هیپوترمی حین عمل، اختلال انعقادی و زمان بازیابی PACU، به طور قابل توجهی نسبت به گروه CE که در آن ها از پتوهای برقی برای افزایش دمای بدن استفاده شده بود، کاهش پیدا کرد.
نتیجه گیری نهایی
به طور کلی می توان گفت که شواهد نشان داده است تزریق گاز کربن دی اکسید سرد و خشک در مقایسه با گاز گرم و مرطوب، در طول جراحی لاپاراسکوپی کولورکتال منجر به آسیب ساختاری بیشتر به صفاقی و اقامت بیشتر در بیمارستان می شود. هدف این مطالعه این بود که این فرضیه را که گاز دی اکسید کربن گرم و مرطوب می تواند درد بعد از عمل را کاهش داده و بهبودی را در جراحی لاپاراسکوپی کولورکتال بهبود بخشد، ارزیابی کند که همان طور که مشاهده شد هیپوترمی حین عمل، اختلال در انعقاد، سرفه زود هنگام بعد از عمل و مصرف سوفنتانیل کاهش پیدا کرد. با توجه به تجزیه و تحلیل های صورت گرفته اگرچه گرم و مرطوب کردن گاز دی اکسید کربن در حین لاپاراسکوپی ممکن است از نظر اقتصادی هزینه بر باشد اما هزینه های اضافی آن را نمی توان با مزایایش مقایسه کرد.
منبع: journals.lww
