در ساعات اولیه بامداد دوشنبه ۱۹ خرداد ۱۴۰۴، انفجاری مهیب در مجتمع فولاد نطنز واقع در منطقه خالدآباد استان اصفهان رخ داد. به گزارش منابع محلی و تأیید مسئولان اورژانس، این حادثه منجر به کشته شدن یک نفر و مجروح شدن دست‌کم هفت کارگر شد.
جزئیات حادثه
این انفجار در یکی از بخش‌های صنعتی کارخانه رخ داده و صدای آن در چندین کیلومتری اطراف شنیده شده است. نیروهای آتش‌نشانی، امدادگران اورژانس و پلیس به سرعت در محل حاضر شده‌اند. مجروحان به بیمارستان‌های نزدیک منتقل شده‌اند که حال دو تن از آنان وخیم گزارش شده است.
«صدای انفجار بسیار شدید بود. ابتدا تصور کردیم زلزله شده است. دود و آتش از دور نمایان بود.» – یکی از اهالی خالدآباد
بررسی علت
تا لحظه انتشار این خبر، علت دقیق انفجار مشخص نشده اما احتمال بروز نقص فنی یا نشتی در یکی از مخازن تحت بررسی است. تیم‌های تخصصی ایمنی صنعتی و مدیریت بحران استان در حال بررسی دقیق محل حادثه هستند.
پیامدهای ایمنی و زیست‌محیطی
با وجود گستردگی انفجار، مسئولان اعلام کرده‌اند که خطر نشت مواد آلاینده یا شیمیایی در حال حاضر وجود ندارد. ولی تدابیر ایمنی برای جلوگیری از حوادث مشابه در دستور کار فوری قرار گرفته است.
در جریان انفجار مخزن گاز در مجتمع فولاد نطنز واقع در خالدآباد اصفهان، احتمالاً گاز قابل اشتعال یا تحت فشار دخیل بوده است. به‌عنوان مروری دقیق‌تر، نگاهی به انواع گازهای معمول در صنایع فولاد می‌اندازیم:
انواع گازهای صنعتی و خطرناک در صنعت فولاد
1. گازهای قابل انفجار و اشتعال سریع
-
هیدروژن (H₂)، متان (CH₄)، استیلن، پروپان: این گازها به‌دلیل ترکیب با اکسیژن در هوا، قابلیت انفجار بالا دارند
-
استیلن به‌ویژه در شرایط فشار دچار خود-انفجاری می‌شود .
2. گازهای کک‌سازی و گازهای مشعل (Coke Oven & Blast Furnace Gases)
-
شامل هیدروژن، متان، اتیلن، مونوکسید کربن (CO) و دی‌اکسید کربن (CO₂) است
-
CO ویژهً خطرناک است چون غلظت بالایش موجب خفگی و مسمومیت می‌شود .
3. گازهای سمی و خفگی‌آور
-
هیدروژن سولفید (H₂S): گازی سمی و قابل اشتعال با بوی تخم مرغ گندیده
-
مونوکسید کربن (CO) نیز ممکن است به‌دلیل جایگزینی اکسیژن، موجب خفگی شود
4. گازهای بی‌اثر ولی پرکاربرد
- شامل اکسیژن، نیتروژن، آرگون هستند:
- اکسیژن در فرآیند دمش به کوره، برای اکسید کردن ناخالصی‌ها کاربرد دارد
- نیتروژن در عملیات بازپخت فلز برای جلوگیری از واکنش‌های ناخواسته استفاده می‌شود
- آرگون در فرآیند کربن‌زدایی و تصفیه فلزات مصرف می‌شود
چرا کنترل گاز مهم است؟
-
گازهای قابل اشتعال (متان، هیدروژن) خطر انفجار دارند. نقششان در حوادثی شبیه حادثه خالدآباد بسیار برجسته است.
-
گازهای سمی (CO, H₂S) تهدید جدی علیه سلامت پرسنل محسوب می‌شوند.
-
گازهای خنثی ولی کاربردی (نیتروژن، آرگون، اکسیژن) اگر به‌درستی مدیریت نشوند، می‌توانند جای اکسیژن را در محیط گرفته و موجب خفگی شوند؛ یا در شرایط نادر، به کمک اکسیژن در ایجاد انفجارها سهم داشته باشند.
جمع‌بندی
احتمالاً انفجار یک مخزن حاوی گاز قابل اشتعال یا تحت‌فشار، مثل پروپان یا هیدروژن، دلیل وقوع حادثه بوده است. باید بررسی شود که آیا نشت گاز تلفیقی از گازهای کوره (مثلاً متان، CO) نیز در تشدید انفجار نقش داشته‌اند.
اگر تمایل داشتی، می‌توانیم مواردی مثل سنسورهای تشخیص گاز، روش‌های ایمنی و استانداردهای کارخانه‌ای را هم بررسی کنیم. فقط بگو.
